HAYATI KENDİ RENKLERİYLE DOKUYANLAR
"Kalbin ritmiyle, kirkit*in ritmi aynı olmalı." demişti bir yörük kadın. "Niyetle yürek birleşmeli!"
Arkas Sanat Matthys Köşkü'ndeki Halı Dokuma sergisini gezerken gösterimine rast geldiğim, Türkiye' nin ilk halı belgeseli;Anadolu Halısı:'Ruhumun Dili,Sözümün Rengi' nde...
Yapımcılığını Müge Aral, yönetmenliğini ise Coşkun Aral’ın üstlendiği belgeselde, Anadolu’nun 31 ilinde yaklaşık 30.000 km’lik uzun bir yol kat edilerek yapılan incelemeler ve halı dokumacıları ile yapılan görüşmeler üzerine şekilleniyordu
Anadolu’nun kalbinden çıkan renklerin ve ördüğü sembollerinin dili halı sergisini görmeye gittiğim de kalpten dokunan desenleri bitkilerin renkleriyle boyanan iplikler ve dokumacılığın doğduğu düşünülen beni çok etkiledi.
Mitolojideki dokumacı hikayelerini araştırdığım da Sümer’lerden Maya’lara dokumacı annenin hikayesi hep örümcekle ve kaderin ağlarını örmesiyle ilişkilendiriliyordu ;
“Sümer mitolojisinde, tanrıça Uttu dokuma/giysi tanrıçası olarak tasvir edilir
Ninkur ile Enki’nin çocuğu olan Uttu
tag.túg olarak yazılır ve bu isim “kumaş dokumacısı” olarak tercüme edilir
. O’nun çivi yazı işareti örümcektir, Bu işaretin bazen 'örümcek' kelimesini yazmakta kullanıldığına göre, ağını ören bir örümcek gibi tasavvur edilmiş olmasının olası olduğu belirtilir.
http://journal.phaselis.org/wp-content/uploads/2020/11/Pha.20009.pdf
“Sen ölmeyeceksin fakat benimle boy ölçüşme cesaretini gösterdiğin için hayatını ağ üstünde asılı olarak geçireceksin.”
Arakne’nin dokumacılık yeteneğini kıskanan Athena’nın ağzından döküldüğü düşünülen bu sözler sanatın koruyucu tanrıçası Athena’nın Arakne’nin yeteneğini kıskanarak onu bir örümceğe çevirdiği anlatılır Yunan Mitolojisi’nde.
Http://mitolojiksayfalar.blogspot.com/2017/08/athena-efsaneleri-arachne.html.
Kadim Maya şaman İnancında Bütünsel anlamlarıyla Ix’Chel, Bereket ve Doğurganlık Tanrıçasıdır, Ebelerin 'Ana Hatunu’dur, Şifacıdır, Şaman’dır, Toprak Ana’dır, Kadın Savaşçı’dır. Dünyalar arası geçişin “Kocakarı” Tanrıçası, Dokuma (kaderi) Tanrıçası, Kehanet Tanrıçasıdır.
Dokumacı kimliğinde sahnenin arka tarafında, sahne ışıklarının aydınlatmadığı gölgeli köşelerde oynar dokumacı rolünü.
Hayat oyununun sahnelerini yeniden yazabilecek, hayatın dokuması onun ellerinde yeni şekiller alacaktır... Ayşe Nilgün Arıt https://www.facebook.com/MayaSamanInanci/posts/995929047218205/
Hayatın dokumasını da düşünüyor insan, motifleri nasıl oluşturduğunu.
“Kader motifi, erken çocukluk döneminde edindiğimiz tecrübeler ve bu tecrübeler sonucunda ortaya çıkan duygularla çizilmiş bir yaşam haritasıdır. Başka bir deyişle, kader motifi için yaşamın çekirdeği olduğunu söylemek de mümkündür. Her birimiz yaşamdan çıkardığımız derslerle kendimize bir yol çiziyor ve sonrasında öğrendiğimiz o yoldan sapmamak için bildiğimiz, tanıdığımız duyguları yaşamlarımızda korumaya çalışıyoruz. Bu duygular sevgi, güven, mutluluk, huzur gibi olumlu duygular olabileceği gibi sevgisizlik, güvensizlik, mutsuzluk, huzursuzluk gibi bu olumlu duyguların tam zıttı duygular da olabiliyor.” Gülseren Budaycıoğlu’ da kader motifini böyle tarif ediyor.
https://bubisanat.com/posts/kader-motifi-gulseren-budayicioglu-ve-yasam-cekirdegi-son
Görünen o ki , ya önceden tasarlanmış bir dokumanın parçası oluyoruz ya da kendi dokumamızı yapıyoruz.
Bazen de bize köklerimizden gelen motifi görmezden geldiğimizi neden böyle anlatayım;
Ben küçükken annem ilçelerde açılan Gezici Dikiş Kursu öğretmeniydi.
Köy Enstitüleri gibi köyde, beldede, kasabada yaşayan kadınları kalkındırmak için açılmış kurslardı bunlar. Defterlerini hala saklıyorum. Nasıl bebekler için mama yapılır? Nasıl turşu yapılır, tayyör nasıl dikilir, ev ekonomisi nasıl sağlanır? Böyle devam ediyor. Annem kursuna gittiğinde bazen beni de yanında götürürdü. Ve en sevdiğim oyuncağım dokuma tezgahıydı. Beş yaşındaydım demirden yapılmış kirkitin iplerin üstünde çıkardığı o tok ses ve altında bir bulmacanın parçalarına benzeyen motifler her ilmeğin o bulmacanın parçalarına benzeyen motifleri ortaya çıkarması hoşuma giderdi. Kirkit ile çok defalar oynamıştım ama havaya kaldırmak istediğimde ayaklarımın dibine düşürünce, tezgahla oynamam yasaklandı. Ta ki yıllar sonra dokuma merakının arkasına takılıp gidene kadar…
Bu yüzden seneler sonra dokuma kursuna yazılmak için annemin okulu İzmir Olgunlaşma Enstitüsü’nün bahçesine girdiğimde gözlerime hücum eden yaşları, hayatının yolunu değiştiren bir kadının hayatını yeni yeni anlamaya başlamakla açıklayabilirim.
Annem ona biçilen tasarlanan rolü red etmişti . İlkokulu bitirdikten sonra onun yolu ya çalışmaktan ya da evlenmekten geçiyordu. Ancak o kendi dokumasını tasarlayacağı enstitü de okuyan bir ablanın peşine takılıp ailesinden gizli okula gitmeyi seçmişti
Çok küçük yaşta 1950 ların Türkiye’sinde ışıksız köylere gidip öğretmeyi ve kendi ayakları üstünde durmayı seçmek o yolu ilmek ilmek dokumanın göstergesi ancak annemin o yolu dokuyabilmesinin sağlayan çözgü de gerili ipler Cumhuriyet’in kuruluşuna kadınların okuma ve çalışma özgürlüğüne kadar uzanıyor sanırım.
İster istemez ondan bana geçen ipleri düşündüm hayatla ve birlikte var olduğumuz herşeyle ilmek ilmek kurduğum bağları. Ben bunu yapamam dediğim de neden bunu dediğimi?...
Gündönümlerinde bize tasarlanan hayatın dışına çıkmak ve yeniden tasarlamak için yaşamın bize bir alan verdiğini hissederim. Hangi renklerle hayatımı dokumak istiyorum? Hangi ilmekleri devam ettirmek hangilerini söküp yeniden dokumak… Zaman kullandığım iplerin rengini de değiştirir. Bu renkler bana hangi duygularla taşımış onlara da bakarım Bu yüzden kadim örümceğin rehberliğini almaya niyet ederim
Kalbin yolundan gittiğimizi onun sesini dinleyerek dokumamızı ördüğümüz bir dönem olsun dilerim.
Kendi dokumasını örerken bize yol açanlara, hayatın bilgeliğine, tüm rehber ve öğretmenlerimize şükranla.
BİREYSEL SEANSLAR
Yeni bir yıl yaklaşırken kendine doğru bir yolculuk yapmak ve cevaplanmamış soruların yanıtını, açılmamış kapıların anahtarını bulmak, kalbinde yatan hayallerin için yola çıkmak istiyor ya da bu yolculuğu yakınlarına hediye olarak vermek istiyorsan aşağıdaki formu doldurup bana yazabilirsin.